Co robi mediator sądowy? O roli mediatora sądowego wiele możemy usłyszeć zwłaszcza w kontekście rozwodów. Niemniej jednak zakres jego kompetencji jest znacznie szerszy. Zawodowy mediator sądowy to osoba godna zaufania, która korzysta z pełni praw publicznych i została wpisana na listę mediatorów przy konkretnym sądzie. Jakie są jej obowiązki? Czym zajmuje się na co dzień?
Na czym polegają mediacje?
Aby odpowiedzieć sobie na pytanie, czym zajmuje się mediator, musimy zrozumieć, na czym dokładnie polegają mediacje? Otóż są to rozmowy, które prowadzą pomiędzy sobą dwie strony. W środku występuje mediator, czyli osoba z zewnątrz, która jest całkowicie bezstronna. Wysłuchuje ona konkretnych argumentów, starając się znaleźć sensowny kompromis. Jak wiemy, nie zadowoli on obu stron w stu procentach, jednak jest w stanie przynieść im najwięcej korzyści w danym czasie. Ów kompromis musi być zgodny z obowiązującym prawem, a także normami etycznymi. Same mediacje mają więc charakter rozmowy, w której uczestniczy osoba trzecia. Pilnuje, aby do głosu nie dochodziły negatywne emocje, kieruje dialogiem, udziela głosu i pomaga opanować sytuację. Z drugiej strony wyjaśnia, jak sprawa wygląda w oczach osoby bezstronnej oraz jakie są możliwe rozwiązania. Umożliwia to nie tylko wypracowanie porozumienia, lecz również pełniejsze zrozumienie sytuacji, w jakiej znalazły się strony. Czasami w mediacjach uczestniczy więcej osób, jednak są to stosunkowo rzadkie przypadki.
Kiedy można skorzystać z pomocy mediatora?
Mediator pomaga stronom, pomiędzy którymi powstał spór. Możemy się do niego zgłosić jeszcze przed rozpoczęciem postępowania sądowego, a także w czasie jego trwania. Sądy na ogół dobrze przyjmują fakt, iż strony zdecydowały się na mediację. Należy jednak pamiętać, że rozmowy w obecności osoby bezstronnej nie zawsze przynoszą oczekiwane korzyści. Czasami nie udaje się wypracować porozumienia, pomimo usilnych starań. Jednocześnie w przypadku, gdy wypracujemy ugodę, będzie musiał potwierdzić ją sąd, o ile toczy się przed nim postępowania w konkretnej sprawie. Sąd może również skierować strony na mediację, choć takie rozwiązanie nie jest zbyt częste i nie cieszy się ono dużą popularnością. Wynika to z faktu, iż mediacja, co do zasady, powinna być dobrowolna. Oznacza to, że strony muszą chcieć wypracować pewne porozumienie, a przynajmniej zrozumieć intencje drugiej osoby.
Mediacja sądowa – nie tylko w sprawach rozwodowych
Najczęściej o roli mediatora mówimy w kontekście spraw rodzinnych, dotyczących rozwodów, podziału opieki nad dziećmi czy podziału majątku. Rzeczywiście, wypracowanie kompromisu w tych kwestiach jest niezwykle trudne, zwłaszcza jeśli małżonkowie nie rozstają się w zgodzie. Niemniej jednak mediator może pomóc również w innych sprawach. Często występuje on w sprawach cywilnych, związanych na przykład z wypadkami komunikacyjnymi. Zdarza się, że bierze udział w sporach pomiędzy pracodawcą, a pracownikami bądź związkami zawodowymi. Pomaga wypracować kompromis w sprawach karnych bądź dotyczących nieletnich. Zakres jego działań jest więc naprawdę szeroki – przyjmujemy, że mediator sądowy może zostać powołany w niemal każdej sprawie, która wymaga jego obecności, bez względu na jej zakres merytoryczny.
Czym zajmuje się mediator sądowy?
Wiemy już, jaka jest rola mediatora sądowego, zatem pora odpowiedzieć na pytanie, czym właściwie zajmuje się on na co dzień? Otóż jego podstawowym zadaniem jest prowadzenie rozmów, a właściwie przewodniczenie im. Mediator wysłuchuje, naprowadza, prosi o wyjaśnienia. Jednocześnie nie jest sędzią – rozmowy nie odbywają się na sali sądowej, lecz w jego biurze. Zanim jednak mediator przystąpi do pracy, musi dokładnie zapoznać się ze sprawą. Czasami strony muszą wcześniej dostarczyć niezbędną dokumentację, zwłaszcza w przypadku złożonych, budzących wiele wątpliwości kwestii. Sąd może też poprosić mediatora o wydanie opinii, szczególnie jeśli sam skieruje strony na mediację.
Kto może zostać mediatorem sądowym?
Prawo jasno określa, kto może zostać mediatorem sądowym, a więc jakie dokładnie wymogi trzeba spełnić. Otóż mogą być to osoby, które ukończyły 26. rok życia, nie były karane za przestępstwo i korzystają z pełni praw publicznych. Niemniej jednak muszą one posiadać wiedzę dotyczącą tego, jak przeprowadzać mediacje. Najczęściej kończą studia podyplomowe bądź dedykowane kursy. Przepisy jasno określają, że w momencie wnioskowania o wpis na listę mediatorów, trzeba przedstawić stosowne dokumenty, potwierdzające posiadane kwalifikacje. Nie ma natomiast większego znaczenia wykształcenie czy staż pracy. W praktyce oznacza to, że mediatorem nie musi być psycholog ani osoba, która posiada wiedzę z zakresu prawa. Ważne są natomiast umiejętność dotyczące samego prowadzenia mediacji, a więc rozmów ze stronami. Mediator sądowy powinien być opanowany i w sposób bezstronny podchodzić do każdej ze spraw. Nie może angażować emocji własnych ani też doświadczeń, które nie miałyby wymiaru obiektywnego. W przeciwnym razie prowadzone przez niego mediacje nie będą efektywne.